TÌNH TRẠNG NGHIỆN INTERNET Ở HỌC SINH TRUNG HỌC
CƠ SỞ (THCS) TẠI THÀNH PHỐ BIÊN HOÀ, TỈNH ĐỒNG NAI
ThS. Lê Minh Công1
TÓM TẮT
Nghiện internet đang là một chủ đề mới mẻ và còn nhiều bàn cãi cả trong học
thuật lẫn bối cảnh lâm sàng. Nghiện internet dẫn tới nhiều hậu quả nghiêm trọng đối
với cuộc sống của người nghiện, nhất là với thanh thiếu niên. Tuy nhiên, tại Việt Nam
còn rất ít nghiên cứu về chủ đề này. Nghiên cứu nhằm xác định tỷ lệ nghiện internet ở
học sinh THCS tại TP. Biên Hòa, Đồng Nai và mô tả một số đặc điểm của học sinh
nghiện internet, sử dụng thiết kế nghiên cứu cắt ngang phân tích với bộ câu hỏi tự điền.
Chọn mẫu cụm với cỡ mẫu là 391 học sinh THCS đại diện cho khối trường dân lập và
công lập tại TP. Biên Hòa. Kết quả cho thấy tỷ lệ nghiện internet ở học sinh THCS là
12,3%. Học sinh nghiện internet có những biểu hiện tập trung ở việc mất kiểm soát,
cảm xúc, và giảm sút chất lượng học tập. Các đặc điểm liên quan đến gia đình, học lực,
nguyên nhân, hậu quả của nghiện internet được phân tích trong nghiên cứu. Từ kết quả
của nghiên cứu cho thấy rằng cần phải tiếp tục nghiên cứu sâu hơn về chủ đề này. Đồng
thời cần phải có sự hỗ trợ từ phía xã hội, nhà trường, gia đình để giảm tình trạng nghiện
internet ở học sinh. Nghiên cứu cũng đề xuất cần phải xây dựng một trung tâm chuyên
biệt để can thiệp, phòng ngừa với đối tượng này.
Từ khoá: Nghiện internet, lạm dụng internet, internet, trung học cơ sở, Biên Hòa
INTERNET ADDICTION OF SECONDARY STUDENTS IN BIEN HOA CITY,
DONG NAI PROVICE
ABSTRACT
Internet addiction is a new approach and controversial topic in the popular press
as well as in lately scientific research. It had caused serious consequences in addicts
‘lives, especially the youth. However, there are few ecademic reports on this topics. The
aim of the present study is the investigation of internet addiction rates among secondary
students in Bien Hoa city, Dong Nai as well as describes characteristics of them, using
cross-sectional study and questionnaires. A sample comprising of 391 secondary
students represents for private and public schools in Bien Hoa province. Data reveal
that 12,3% of participants show loss of emotion control, decrease in learning
performance. The research focuses on major aspects such as: family, study, cause of
internet addiction and its effect in order that this topic needs to be kept carrying out
deeply. Support from family, school and society are very important to decrease this
situation in general. Hence, an addictive potential of gaming should be taken into
consideration regarding prevention and intervention.
1. ĐẶT VẤN ĐỀ
Với những ứng dụng mang tính cách mạng, Internet đang ngày càng trở
thành phương tiện hữu ích cho đời sống con người, và số lượng người sử dụng
Internet ngày càng tăng nhanh từ khi nó mới bắt đầu xuất hiện đến nay.
1 Bộ môn Tâm lý học, Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, ĐH Quốc gia Tp Hồ Chí Minh.
Cùng với sự phát triển của dịch vụ internet, các báo cáo lâm sàng về những
trường hợp lạm dụng internet cũng tăng nhanh. Theo các nghiên cứu tại Hoa Kỳ và
Châu Âu cho thấy có khoảng 2 – 10% thanh thiếu niên sử dụng internet đủ tiêu
chuẩn nghiện (Young, 1996; Orzack, 1997; Davis, 1999; Cooper, 2002; Griffths,
2004). Châu Á có thể được coi là khu vực có số lượng người sử dụng internet tăng
nhanh, cùng với đó là các nghiên cứu cho thấy tỷ lệ người nghiện internet ngày
càng nhiều. Tại Trung Quốc, các nghiên cứu cho thấy có khoảng 8,40% người sử
dụng internet bị nghiện, nghiên cứu tương tự tại Đài Loan là 17,55%, tại Hàn Quốc
là 11,05% (Cui, Zhao, Wu & Xu, 2006; Yang, 2001; Jang, Wang, Choi, 2008). Bên
cạnh đó, các báo cáo nghiên cứu trên toàn thế giới trong suốt 2 thập niên vừa qua đã mô
tả một bức tranh khá toàn diện về nghiện internet, bao gồm các vấn đề như mô tả đặc
điểm lâm sàng của nghiện internet, nguyên nhân, vấn đề hậu quả, điều trị của nghiện
internet mà chủ yếu là nghiên cứu trên đối tượng thanh thiếu niên. Tuy vậy, nghiện
internet vẫn chưa được các Hiệp hội tâm thần trên thế giới công nhận là một rối loạn có
đủ tiêu chuẩn chẩn đoán và chủ đề này được khuyến khích như là một chủ đề nghiên
cứu mới mẻ, hấp dẫn với các nhà nghiên cứu trên thế giới (Davis, 2006; Griffths, 2008;
Young, 2010).
Thế hệ thanh thiếu niên Việt Nam hiện nay là thế hệ đầu tiên được tiếp cận
với Internet một cách rộng rãi. Các nghiên cứu đã thực hiện cho thấy sự gia tăng
về số lượng thanh thiếu niên sử dụng internet. Điều tra Quốc gia về thanh thiếu
niên mới đây (Bộ y tế, Tổ chức y tế thế giới và Quỹ Nhi đồng liên hiệp quốc,
2005) cho thấy 50% thanh thiếu niên ở thành thị và 13% thanh thiếu niên ở nông
thôn đã sử dụng internet. Một nghiên cứu khác (2004) đã xác định Internet là một
không gian mới ở Việt Nam, nơi mà thanh thiếu niên có thể trao đổi khá thoải mái
(Đức, 2008).
Sử dụng internet, nhất là chức năng chơi game trực tuyến một cách quá mức
đang là một vấn đề đáng báo động của toàn xã hội. Các cơ quan truyền thông ngày
càng cảnh báo các trường hợp thanh thiếu niên giết người, cướp của, đánh nhau,
phạm tội do tác động từ internet. Các cơ sở thực hành ngày càng tiếp nhận nhiều
trường hợp có vấn đề bệnh lý lâm sàng ảnh hưởng từ việc sử dụng internet quá
mức. Tuy nhiên, các nghiên cứu về nghiện internet ở Việt Nam vẫn còn khá mờ
nhạt và rất lẻ tẻ, chủ yếu là các báo cáo lâm sàng chứ chưa có các nghiên cứu về
chủ đề này (Trần, 2009; Lê, 2010). Một số nghiên cứu chỉ tập trung về mô tả yếu
tố tâm lý – xã hội của thanh thiếu niên sử dụng internet, hay chức năng trò chơi
trực tuyến (Trịnh, 2008; Trần, 2010; Nguyễn, 2008). Chính vì thế, việc thực hiện
các nghiên cứu thực chứng về chủ đề này ở Việt Nam là rất quan trọng, góp phần
vào lý luận chung của chủ đề và mở ra các hướng nghiên cứu tiếp theo. Đồng thời
giúp các nhà thực hành lâm sàng có một cái nhìn khách quan khi tiến hanh can
thiệp với đối tượng này. Vì vậy, tôi triển khai đề tài Tình trạng nghiện internet ở
học sinh trung học cơ sở (THCS) tại thành phố Biên Hòa, Đồng Nai năm 2011
với các mục tiêu cụ thể sau:.
- Xác định tỷ lệ nghiện internet ở học sinh THCS tại Tp Biên Hoà tỉnh Đồng Nai
năm 2011.
- Mô tả một số đặc điểm của học sinh THCS nghiện internet ở học sinh THC tại
Tp. Biên Hòa.
2. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
2.1. Đối tượng nghiên cứu:
Đối tượng nghiên cứu là học sinh THCS tại thành phố Biên Hoà, tỉnh Đồng Nai.
2.2. Phương pháp nghiên cứu:
+ Phương pháp chọn mẫu.
Chúng tôi chia nghiên cứu thành 2 giai đoạn tương ứng với 2 nhóm mẫu.
Phương pháp chọn mẫu thuận tiện.
Để tiến hành chọn mẫu nghiên cứu xác định tỷ lệ nghiện internet (giai đoạn 1),
chúng tôi lựa chọn 2 trường THCS là trường THCS Quyết Thắng và Bùi Thị Xuân, đại
diện là khối trường công lập và khối trường dân lập. Mỗi khối trường chúng tôi chọn
ngẫu nhiên 4 lớp ở 4 khối lớp là 6,7,8,9. Kết quả nhóm đối tượng nghiên cứu sàng lọc
được lựa chọn là 400 em.
Để tiến hành nghiên cứu thực trạng (một số đặc điểm ở học sinh THCS nghiện
internet), chúng tôi lựa chọn 39 học sinh đủ tiêu chuẩn nghiện internet đã được xác định
ở phần nghiên cứu tỷ lệ.
+ Phương pháp nghiên cứu.
Thiết kế nghiên cứu: Nghiên cứu sử dụng thiết kế nghiên cứu cắt ngang phân tích.
Công cụ và kỹ thuật nghiên cứu:
- Trắc nghiệm nghiện Internet của Young (1996) đã được thích ứng với phạm vi
nhỏ tại Việt Nam với độ tin cậy đủ mạnh (Cronbach’Alpha = 0.853) (Internet addiction
test – IAT) (Lê, 2010) . Bảng tiêu chuẩn chẩn đoán nghiện internet của Young (1996)
(Internet addiction Diagnostic Questionnaire – IADQ). Hai công cụ trên sử dụng nghiên
cứu xác định tỷ lệ nghiện internet.
- Bảng câu hỏi phát vấn tự điền đã được thiết kế sẵn khi tham khảo tài liệu và
khảo sát định lượng từ trước, đồng thời dựa vào các chỉ số tương ứng với mục tiêu. Các
CƠ SỞ (THCS) TẠI THÀNH PHỐ BIÊN HOÀ, TỈNH ĐỒNG NAI
ThS. Lê Minh Công1
TÓM TẮT
Nghiện internet đang là một chủ đề mới mẻ và còn nhiều bàn cãi cả trong học
thuật lẫn bối cảnh lâm sàng. Nghiện internet dẫn tới nhiều hậu quả nghiêm trọng đối
với cuộc sống của người nghiện, nhất là với thanh thiếu niên. Tuy nhiên, tại Việt Nam
còn rất ít nghiên cứu về chủ đề này. Nghiên cứu nhằm xác định tỷ lệ nghiện internet ở
học sinh THCS tại TP. Biên Hòa, Đồng Nai và mô tả một số đặc điểm của học sinh
nghiện internet, sử dụng thiết kế nghiên cứu cắt ngang phân tích với bộ câu hỏi tự điền.
Chọn mẫu cụm với cỡ mẫu là 391 học sinh THCS đại diện cho khối trường dân lập và
công lập tại TP. Biên Hòa. Kết quả cho thấy tỷ lệ nghiện internet ở học sinh THCS là
12,3%. Học sinh nghiện internet có những biểu hiện tập trung ở việc mất kiểm soát,
cảm xúc, và giảm sút chất lượng học tập. Các đặc điểm liên quan đến gia đình, học lực,
nguyên nhân, hậu quả của nghiện internet được phân tích trong nghiên cứu. Từ kết quả
của nghiên cứu cho thấy rằng cần phải tiếp tục nghiên cứu sâu hơn về chủ đề này. Đồng
thời cần phải có sự hỗ trợ từ phía xã hội, nhà trường, gia đình để giảm tình trạng nghiện
internet ở học sinh. Nghiên cứu cũng đề xuất cần phải xây dựng một trung tâm chuyên
biệt để can thiệp, phòng ngừa với đối tượng này.
Từ khoá: Nghiện internet, lạm dụng internet, internet, trung học cơ sở, Biên Hòa
INTERNET ADDICTION OF SECONDARY STUDENTS IN BIEN HOA CITY,
DONG NAI PROVICE
ABSTRACT
Internet addiction is a new approach and controversial topic in the popular press
as well as in lately scientific research. It had caused serious consequences in addicts
‘lives, especially the youth. However, there are few ecademic reports on this topics. The
aim of the present study is the investigation of internet addiction rates among secondary
students in Bien Hoa city, Dong Nai as well as describes characteristics of them, using
cross-sectional study and questionnaires. A sample comprising of 391 secondary
students represents for private and public schools in Bien Hoa province. Data reveal
that 12,3% of participants show loss of emotion control, decrease in learning
performance. The research focuses on major aspects such as: family, study, cause of
internet addiction and its effect in order that this topic needs to be kept carrying out
deeply. Support from family, school and society are very important to decrease this
situation in general. Hence, an addictive potential of gaming should be taken into
consideration regarding prevention and intervention.
1. ĐẶT VẤN ĐỀ
Với những ứng dụng mang tính cách mạng, Internet đang ngày càng trở
thành phương tiện hữu ích cho đời sống con người, và số lượng người sử dụng
Internet ngày càng tăng nhanh từ khi nó mới bắt đầu xuất hiện đến nay.
1 Bộ môn Tâm lý học, Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, ĐH Quốc gia Tp Hồ Chí Minh.
Cùng với sự phát triển của dịch vụ internet, các báo cáo lâm sàng về những
trường hợp lạm dụng internet cũng tăng nhanh. Theo các nghiên cứu tại Hoa Kỳ và
Châu Âu cho thấy có khoảng 2 – 10% thanh thiếu niên sử dụng internet đủ tiêu
chuẩn nghiện (Young, 1996; Orzack, 1997; Davis, 1999; Cooper, 2002; Griffths,
2004). Châu Á có thể được coi là khu vực có số lượng người sử dụng internet tăng
nhanh, cùng với đó là các nghiên cứu cho thấy tỷ lệ người nghiện internet ngày
càng nhiều. Tại Trung Quốc, các nghiên cứu cho thấy có khoảng 8,40% người sử
dụng internet bị nghiện, nghiên cứu tương tự tại Đài Loan là 17,55%, tại Hàn Quốc
là 11,05% (Cui, Zhao, Wu & Xu, 2006; Yang, 2001; Jang, Wang, Choi, 2008). Bên
cạnh đó, các báo cáo nghiên cứu trên toàn thế giới trong suốt 2 thập niên vừa qua đã mô
tả một bức tranh khá toàn diện về nghiện internet, bao gồm các vấn đề như mô tả đặc
điểm lâm sàng của nghiện internet, nguyên nhân, vấn đề hậu quả, điều trị của nghiện
internet mà chủ yếu là nghiên cứu trên đối tượng thanh thiếu niên. Tuy vậy, nghiện
internet vẫn chưa được các Hiệp hội tâm thần trên thế giới công nhận là một rối loạn có
đủ tiêu chuẩn chẩn đoán và chủ đề này được khuyến khích như là một chủ đề nghiên
cứu mới mẻ, hấp dẫn với các nhà nghiên cứu trên thế giới (Davis, 2006; Griffths, 2008;
Young, 2010).
Thế hệ thanh thiếu niên Việt Nam hiện nay là thế hệ đầu tiên được tiếp cận
với Internet một cách rộng rãi. Các nghiên cứu đã thực hiện cho thấy sự gia tăng
về số lượng thanh thiếu niên sử dụng internet. Điều tra Quốc gia về thanh thiếu
niên mới đây (Bộ y tế, Tổ chức y tế thế giới và Quỹ Nhi đồng liên hiệp quốc,
2005) cho thấy 50% thanh thiếu niên ở thành thị và 13% thanh thiếu niên ở nông
thôn đã sử dụng internet. Một nghiên cứu khác (2004) đã xác định Internet là một
không gian mới ở Việt Nam, nơi mà thanh thiếu niên có thể trao đổi khá thoải mái
(Đức, 2008).
Sử dụng internet, nhất là chức năng chơi game trực tuyến một cách quá mức
đang là một vấn đề đáng báo động của toàn xã hội. Các cơ quan truyền thông ngày
càng cảnh báo các trường hợp thanh thiếu niên giết người, cướp của, đánh nhau,
phạm tội do tác động từ internet. Các cơ sở thực hành ngày càng tiếp nhận nhiều
trường hợp có vấn đề bệnh lý lâm sàng ảnh hưởng từ việc sử dụng internet quá
mức. Tuy nhiên, các nghiên cứu về nghiện internet ở Việt Nam vẫn còn khá mờ
nhạt và rất lẻ tẻ, chủ yếu là các báo cáo lâm sàng chứ chưa có các nghiên cứu về
chủ đề này (Trần, 2009; Lê, 2010). Một số nghiên cứu chỉ tập trung về mô tả yếu
tố tâm lý – xã hội của thanh thiếu niên sử dụng internet, hay chức năng trò chơi
trực tuyến (Trịnh, 2008; Trần, 2010; Nguyễn, 2008). Chính vì thế, việc thực hiện
các nghiên cứu thực chứng về chủ đề này ở Việt Nam là rất quan trọng, góp phần
vào lý luận chung của chủ đề và mở ra các hướng nghiên cứu tiếp theo. Đồng thời
giúp các nhà thực hành lâm sàng có một cái nhìn khách quan khi tiến hanh can
thiệp với đối tượng này. Vì vậy, tôi triển khai đề tài Tình trạng nghiện internet ở
học sinh trung học cơ sở (THCS) tại thành phố Biên Hòa, Đồng Nai năm 2011
với các mục tiêu cụ thể sau:.
- Xác định tỷ lệ nghiện internet ở học sinh THCS tại Tp Biên Hoà tỉnh Đồng Nai
năm 2011.
- Mô tả một số đặc điểm của học sinh THCS nghiện internet ở học sinh THC tại
Tp. Biên Hòa.
2. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
2.1. Đối tượng nghiên cứu:
Đối tượng nghiên cứu là học sinh THCS tại thành phố Biên Hoà, tỉnh Đồng Nai.
2.2. Phương pháp nghiên cứu:
+ Phương pháp chọn mẫu.
Chúng tôi chia nghiên cứu thành 2 giai đoạn tương ứng với 2 nhóm mẫu.
Phương pháp chọn mẫu thuận tiện.
Để tiến hành chọn mẫu nghiên cứu xác định tỷ lệ nghiện internet (giai đoạn 1),
chúng tôi lựa chọn 2 trường THCS là trường THCS Quyết Thắng và Bùi Thị Xuân, đại
diện là khối trường công lập và khối trường dân lập. Mỗi khối trường chúng tôi chọn
ngẫu nhiên 4 lớp ở 4 khối lớp là 6,7,8,9. Kết quả nhóm đối tượng nghiên cứu sàng lọc
được lựa chọn là 400 em.
Để tiến hành nghiên cứu thực trạng (một số đặc điểm ở học sinh THCS nghiện
internet), chúng tôi lựa chọn 39 học sinh đủ tiêu chuẩn nghiện internet đã được xác định
ở phần nghiên cứu tỷ lệ.
+ Phương pháp nghiên cứu.
Thiết kế nghiên cứu: Nghiên cứu sử dụng thiết kế nghiên cứu cắt ngang phân tích.
Công cụ và kỹ thuật nghiên cứu:
- Trắc nghiệm nghiện Internet của Young (1996) đã được thích ứng với phạm vi
nhỏ tại Việt Nam với độ tin cậy đủ mạnh (Cronbach’Alpha = 0.853) (Internet addiction
test – IAT) (Lê, 2010) . Bảng tiêu chuẩn chẩn đoán nghiện internet của Young (1996)
(Internet addiction Diagnostic Questionnaire – IADQ). Hai công cụ trên sử dụng nghiên
cứu xác định tỷ lệ nghiện internet.
- Bảng câu hỏi phát vấn tự điền đã được thiết kế sẵn khi tham khảo tài liệu và
khảo sát định lượng từ trước, đồng thời dựa vào các chỉ số tương ứng với mục tiêu. Các